Νίκος Μαυρίδης

Οι διοργανωτές των συλλαλητηρίων τονίζουν ορθώς την διακομματική εκπροσώπηση των Ελλήνων στις μεγάλες αυτές συγκεντρώσεις, αλλά παρά ταύτα το ερώτημα παραμένει: ποιος αντιπροσωπεύει όλο αυτό το εθνοκεντρικό πλήθος των συλλαλητηρίων σε κρατικό επίπεδο, ποια είναι η γέφυρα αυτού του κόσμου προς τον εσωτερικό οργανισμό της πολιτείας; Κόμματα με πολιτική προμετωπίδα το  Έθνος  (ακροδεξιά, δεξιά, κεντρώα, μικρά, μεγάλα, μεσαία) παίρνουν ένα μεγάλο ποσοστό αυτού του κόσμου αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι μένει έξω. Τα κόμματα που κατέχουν το κράτος είναι κόμματα όπου το Έθνος παίζει διακοσμητικό, παραπληρωματικό ρόλο. Όσο περνάει ο χρόνος η σύγκρουση ανάμεσα στον Σύριζα και την Νέα Δημοκρατία φαντάζει εικονική κι αυτό που αναδύεται είναι η από κοινού αντιπροσώπευση των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων.

Σύριζα και Νέα Δημοκρατία φαντάζουν ως επέκταση του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ του Κωνσταντίνου Σημίτη. Από την εποχή του Καραμανλή του νεώτερου, του Καρατζαφέρη και του Χριστόδουλου, ο Δεξιός Χριστιανός (τα πριν την Μεταπολίτευση μεσαία στρώματα) είχε πλήρως αντιληφθεί τον κοινωνικό υποβιβασμό του, είχε περιπέσει στην κατάσταση που βρισκόταν ο Αριστερός πριν την έλευση του Ανδρέα Παπανδρέου: βρισκόταν δηλαδή στην θέση  του μικροαστού. Άρχισε λοιπόν να συσπειρώνεται επιθετικά γύρω από την ιδέα και τα σύμβολα του Έθνους, καθώς η Κεντροαριστερά είχε εξωθήσει την εθνική ιδέα εκτός της κυρίαρχης κουλτούρας των μεσαίων στρωμάτων. Όμως, όπως έλεγε ο σπουδαίος Χρήστος Μαλεβίτσης, μικροαστός σημαίνει ακόμη «αστός». Είχαν δηλαδή οι μικροαστοί αυτοί (Χριστιανοί και Δεξιοί, ως επί το πλείστον)  ιδιόκτητο σπίτι, εξοχικό, αποταμιεύσεις κτλ. Είχαν υλικό κεφάλαιο αλλά στερούνταν πολιτικό και κοινωνικό κεφάλαιο.  Με την κρίση  προστέθηκαν στο μικροαστικό αυτό σώμα ευρύτερες μάζες κεντρώων και κεντροαριστερών, οι οποίοι, ενώ ικανοποιήθηκαν ιδεολογικά από την Μεταπολίτευση, είχαν χάσει το τραίνο του Εκσυγχρονισμού στο υλικό πεδίο. Συν τοις άλλοις, για να συνεχίσουμε την φράση του Μαλεβίτση, οι μικροαστοί ήταν πλέον απλά «μικροί», οι  πριν την κρίση «νεόπτωχοι» των κατώτερων μεσαίων στρωμάτων είναι πλέον  κυριολεκτικά φτωχοί.

Το πλήθος αυτό δεν θα ησυχάσει αν κάποια κόμματα ή ευρύτεροι πολιτικοί χώροι προσθέσουν στην ρητορική τους λίγο παραπάνω «΄Εθνος», «Πατρίδα»,  «Λαό» ή  ακόμη και αν φωνασκούν υπερ αυτών με αυξάνοντα ζήλο. Θα ησυχάσουν μόνον όταν εισέλθουν στα μεσαία στρώματα της κοινωνίας. Και εδώ αρχίζουν οι αντιφάσεις: η Αριστερά που έχει λαϊκή ιδεολογία, δηλαδή ιδεολογία εξισωτισμού, εκπροσωπείται  πλέον απο τα μεσαία στρώματα και άνω,  η εθνική (άκρα) Δεξιά, ενώ είναι σπλάγχνο των λαϊκών στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας έχει ιδεολογία ιεραρχική,στρατιωτική, κατάλληλη για τον Στρατό (προσωπικά  αγάπησα αυτόν το τρόπο ζωής κατά την διάρκεια της θητείας μου) αλλά ακατάλληλη για το πολιτικό σώμα όταν απαιτείται  πλειοψηφική προοπτική. Το φιλελεύθερο κέντρο στην νεοφιλελεύθερη μορφή του είναι επίσης ιεραρχικό υπό το πρίσμα της πλουτοκρατίας, ενώ ταυτοχρόνως το πολιτικό ακροατήριο του εντοπίζεται σε ένα κοινωνικό φάσμα από τα μεσαία στρώματα και άνω. Κατά ένα παράδοξο τρόπο, η πολιτική συγκυρία απαιτεί από την Δεξιά και το Κέντρο  να κινηθούν προς τα αριστερά, και  από την Αριστερά να κινηθεί προς τα δεξιά. Το μείζον πολιτικό παιχνίδι, αυτό δηλαδή που θα διαρκέσει, θα το κερδίσει εκείνο το πολιτικό υποκείμενο που θα πάρει μαζί του τις δυναμικότερες μειοψηφίες και θα τις δικαιώσει κοινωνικά και οικονομικά και όχι αυτός που θα επαναπαυθεί στην ασφάλεια των  κατεστημένων πλειοψηφιών.